Zapraszamy do lektury wywiadu z Markiem Krupińskim w ramach kampanii 'Skradzione Zabawki' i 30 rocznicy Konwencji o prawach dzieci.
W tym roku obchodzimy okrągłą, 30. rocznicę uchwalenia Konwencji o prawach dziecka. Dlaczego ten dokument jest tak ważny?
Konwencja o prawach dziecka to najważniejszy dokument dotyczący praw dzieci na świecie. W 1989 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych, po wielu latach pracy, przyjęła uniwersalny dokument, gwarantujący wszystkim dzieciom na świecie prawo do życia, prawidłowego rozwoju i wykorzystania w pełni swojego potencjału. Co więcej, do dziś Konwencja jest najszerzej ratyfikowanym na świecie dokumentem z zakresu praw człowieka. Jest to wyjątkowy dokument, który powstał z dostrzeżenia wyjątkowych potrzeb dziecka, które różnią się zasadniczo od potrzeb ludzi dorosłych. Dzieci potrzebują wsparcia i ochrony w wielu obszarach życia, a Konwencja o prawach dziecka im to gwarantuje.
Czy to prawda, że Polska również miała swój wkład w uchwalenie Konwencji? Jaka była i jest rola naszego państwa?
Na naszym kraju spoczywa szczególna odpowiedzialność monitorowania przestrzegania praw dziecka, gdyż to właśnie Polska była inicjatorem powstania Konwencji, i to nasz kraj przedłożył na forum międzynarodowym jej pierwszą wersję. Realizacja zapisów Konwencji o prawach dziecka spoczywa przede wszystkim na państwie oraz jego strukturach. Ratyfikując Konwencję lub Protokół Fakultatywny bądź przystępując do nich, państwo przyjmuje zobowiązanie do poszanowania, ochrony i wypełniania praw określonych w tym dokumencie. Warto także podkreślić, że przestrzeganie Konwencji jest stale monitorowane przez niezależny zespół ekspertów – Komitet Praw Dziecka ONZ. Sygnatariusze Konwencji są zobowiązani do składania sprawozdania Komitetowi, w którym nakreślają sytuację dzieci w kraju oraz wyjaśniają, jakie środki podjęło państwo w celu realizowania ich praw. Należy także pamiętać, że UNICEF również odgrywa ważną rolę w monitorowaniu przestrzegania praw Konwencji, zgodnie z którą ma on prawo do uczestniczenia w procesie raportowania, może być on także poproszony o wygłoszenie opinii eksperckiej i zaprezentowanie własnego raportu.
Co robi UNICEF aby rozpowszechniać wiedzę na temat Konwencji o prawach dziecka?
UNICEF od ponad 70 lat ratuje zdrowie i życie dzieci na całym świecie. Dokładamy wszelkich starań, aby zasady praw dziecka zostały przełożone na realne działania, których skutki będą widoczne w ich życiu. Dzięki wsparciu technicznemu i finansowemu, jaki UNICEF przekazuje poszczególnym państwom i społecznościom oraz zaufaniu, jakim darzona jest nasza organizacja na całym świecie, UNICEF zajmuje pozycję lidera w zakresie propagowania praw dziecka i monitorowania wdrażania zapisów Konwencji o prawach dziecka. Nie wolno nam zapomnieć, że UNICEF dostarcza dla dzieci niemal połowę wszystkich szczepionek na świecie, reaguje na ponad 300 kryzysów humanitarnych rocznie, co roku leczy ok. 3 mln niedożywionych dzieci, a także obejmuje edukacją najbardziej potrzebujące dzieci (tylko w ubiegłym roku było to niemal 7 mln dzieci). UNICEF wspiera również rządy poszczególnych państw we wdrażaniu zapisów Konwencji poprzez dostosowywanie prawa i polityk do zasad określonych w Konwencji, zapewniając jedocześnie wsparcie instytucjonalne oraz eksperckie
30 lat temu życie dzieci wyglądało zupełnie inaczej. W jaki sposób udało się zmienić sytuację dzieci na świecie?
W ciągu 30 lat sytuacja dzieci na świecie uległa diametralnej zmianie. Udało nam się zmniejszyć o połowę odsetek niedożywionych dzieci, a liczba zachorowań na polio zmniejszyła się o 99%. Ponadto, o ponad połowę zmniejszyła się umieralność dzieci poniżej 5. roku życia, ponad 2,5 mld ludzi otrzymało dostęp do czystej wody! W UNICEF pracuję już wiele lat i na własne oczy widziałem fenomenalną pracę, jaką wykonują pracownicy organizacji w terenie. Niosą pomoc dzieciom narażając własne zdrowie i życie. Niestety jeszcze wiele pracy przed nami. Wciąż 16 tysięcy dzieci każdego dnia umiera na skutek chorób, którym potrafimy zapobiegać, a ponad 262 mln chłopców i dziewcząt nie chodzi do szkoły. To ogromne problemy, ale robimy wszystko, aby im zaradzić. Naszą misją jest pomoc dla każdego dziecka.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że pomysłodawcą UNICEF był Polak, dr Ludwik Rajchman.
To prawda. Dr Rajchman miał ogromne doświadczenie w dziedzinie bakteriologii i epidemiologii. Był szczególnie oddany działaniom na rzecz zwalczania chorób endemicznych. Wierzył w medycynę społeczną i podkreślał znaczenie zdrowia publicznego. W 1946 roku postulat wysunięty przez dr. Rajchmana posłużył za podstawę do powołania UNICEF – Funduszu Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci. To dzięki jego inicjatywie w latach 1948 – 1951, w 22 krajach na całym świecie wykonano około 30 milionów badań lekarskich i dostarczono 17 milionów szczepionek przeciwko gruźlicy. Od początku swojej działalności UNICEF niósł pomoc także najmłodszym w Polsce. Działo się tak przez 55 lat od zakończenia II wojny światowej. Pierwsze transporty pomocy humanitarnej dotarły do nas już w 1947 roku, a polskie dzieci otrzymały wówczas pomoc medyczną. UNICEF w naszym kraju finansował wyposażenie ośrodków zdrowia i oddziałów pediatrycznych, a także sprowadzał surowce do produkcji artykułów dla dzieci. W 2002 roku zmienił się zakres zadań UNICEF w Polsce. Nasz kraj został zaliczony przez Organizację Narodów Zjednoczonych do grupy państw wysokorozwiniętych. Dziś, dzięki temu, że w przeszłości otrzymaliśmy pomoc, sami jesteśmy w stanie pomagać innym.
fot. UNICEF